Amylee Paris | Potloden — welke hardheid is perfect voor jou?

Amylee Paris grafietpotlood hardheid H / F / HB / B

Wil je een tekening maken, maar heb je geen idee welke hardheid je potlood moet hebben om het specifieke resultaat te bereiken, dat je voor ogen hebt? Amylee to the rescue! In deze BLOG-post leg ik je alles uit over de hardheid van potloden en wélke hardheid wáárvoor het handigste is. Dus pak je potloden er maar bij en begin met testen — want dat is toch echt de enige manier om het in je vingers te krijgen!

Allereerst…wat is een potlood eigenlijk?

Een potlood is een dunne stift, die hoofdzakelijk uit grafiet en klei bestaat, meestal gevat in een houten heft. Bij de voorloper van het moderne potlood, de loodstift, werd er geen grafiet maar lood gebruikt, dat in een pot gesmolten werd — en daar komt de naam potlood dus vandaan.

De hardheid van een potlood wordt bepaald door de verhouding tussen grafiet en klei. Hoe minder grafiet en meer klei, hoe harder je potlood. Hoe meer grafiet en minder klei, hoe zachter je potlood.

Er bestaan 3 hardheden in grafietpotloden:

H = hard
F / HB = gemiddeld
B = zacht

Binnen de hardheden H en B heb je ook nog gradaties, die aangegeven worden met een cijfer van 1 t/m 10. Als voorbeeld: een 6H is harder dan een 2H, terwijl een 6B zachter is dan een 2B. Elke hardheid heeft zo zijn eigen karakteristieken en voor- en nadelen, waardoor er voor elk wat wils is!

H staat voor…

Zoals je kunt verwachten staat de H voor Hard (Engels) of Hart (Duits).
Het European Grading System is als volgt: 10H – 9H – 8H – 7H – 6H – 5H – 4H – 3H – 2H – H. Hoe hoger het getal, hoe harder je potlood is.
De grafietstift is hard. Je kunt er veegvast mee werken en strakkere lijnen mee opzetten.
De kleuren variëren van lichtgrijs tot medium grijs.

pencil sketching by Amylee Paris from a painting by Luciano Ventrone

Je kunt H-potloden het beste gebruiken voor lichte schetsen, construction lines, het opzetten van perspectief, voorbereidende studies, heldere details en technische tekeningen.
Het nadeel van H-potloden is dat je er dus nooit écht een donkere toon mee krijgt. En zo’n harde punt kan makkelijker je papier beschadigen.
Om te gummen, kun je het beste een witte gum gebruiken. Als je veel druk uitgeoefend hebt bij het tekenen kan er trouwens, ook als je alles uitgegumd hebt, een indruk in je papier achterblijven.
Deze potloden zijn vooral favoriet bij architecten, ontwerpers en technische tekenaars.
Een aantal aanraders van merken die hier hele goeie potloden van hebben zijn KOH-I-NOOR en Faber-Castell.

F en HB staan voor…

F staat voor Firm / Fine point (Engels) of Feinschrift (Duits), HB voor Hard Bold (Engels) of Hart Blei (Duits).
F-potloden en HB-potloden zitten tussen H-potloden en B-potloden in, met een gemiddelde hardheid. De gulden middenweg dus, waarbij een F-potlood ietsje harder is dan een HB-potlood. Bij deze hardheden zijn er verder geen cijfer-gradaties.
De kleur van deze twee varianten is medium grijs en de consistentie zit tussen droog en olie-achtig in.
Beide varianten worden vooral gebruikt voor schrijven en snelle schetsen, waarbij het F-potlood eerder voor netter schrijfwerk gedacht is, terwijl het HB-potlood een echte all-rounder is. Dit zijn ook de potloden die je gebruikt als je met linealen, teken- en geodriehoeken, sjablonen en (burmester) mallen of passers werkt.
Om te gummen, kun je het beste een witte gum gebruiken.
Dit zijn de favorieten van scholieren, illustratoren en designers.

· Een aantal aanraders van merken die hier hele goeie potloden van hebben, zijn Staedtler, Conté à Paris en Gerstaecker.

pencil sketching by Amylee Paris from a photograph by Andre de Dienes

B staat voor…

B staat voor Bold / Blackness (Engels) of Blei (Duits).
Het European Grading System is als volgt B – 2B – 3B – 4B – 5B - 6B – 7B – 8B – 9B – 10B. Hoe hoger het getal, hoe zachter je potlood is
En ook: hoe hoger het getal, hoe donkerder het wordt. Het laagste is donkergrijs en het hoogste zwart.
De grafietstift is zacht, soms zelfs brokkelig en boterachtig vettig.
Deze hardheid is wat moeilijker uit te gummen, er blijft er vaak nog wel wat residu achter op je papier en de gum zelf. Het beste kun je een kneedgum gebruiken.
Deze hardheid gebruik je vooral voor wat meer artistiek tekenen en schetsen uit de losse pols, het opzetten van schaduwen, volumes, zwaardere lijnen en lossere details.
Het nadeel van deze hardheid is dat ‘ie erg vlekkerig kan zijn. Maar dat is ook weer een voordeel: je kunt je werk namelijk makkelijker met je hand meer of minder uitwissen en vervagen en zo allerlei licht-donkergradauties aanbrengen.
Deze hardheid is perfect voor allerelei artistiek en schetsmatig werk en daarom geliefd bij kunstenaars en designers.
Een aantal aanraders van merken die hier hele goeie potloden van hebben, zijn Gerstaecker ,KOH-I-NOOR en Faber-Castell.

En wat ik verder nog gebruik…

Papier…

Glad papier — voor gedetailleerd precisiewerk en high definition tekeningen.
Getextureerd papier — voor prachtige schetsen met rijk gestructureerde gebaren.
Ik werk zelf op gladder papier van 80 g/m² voor voorbereidend werk en op dikker papier met een wat meer aanwezige korrel voor meer geavanceerde tekeningen en m’n laatste versies. Het liefst werk ik op wat grotere maten, 65 cm x 50 cm of A3. A4 en kleiner gebruik ik eigenlijk alleen voor simpele tekeningen en krabbeltjes. En ik gebruik meestal wit papier.
Maar dat is allemaal persoonlijk. Misschien werk jij wel liever op klein formaat, zet je je studies op op wat ruwer papier, werk je je definitieve versies uit op glader papier en zweer je bij toned paper — er zijn meer wegen die naar Rome leiden...
Mijn persoonlijke aanraders: Clairefontaine | Dessin à Grain, Canson | Bristol en Canson | 1557. TIP! Trouwens, ik moet toegeven, dat dat toned paper wel een aanrader is — vooral als je wat klassieker werkt, met licht-donkereffecten en hoge lichten.

En verder…

Een gum of kneedgum om correcties aan te brengen
Een puntenslijper om m'n potlood scherp te houden
Een doezelaar voor het maken van vervaagde lijnen en zachte overgangen.
Een fixatief om een bescherming te bieden aan m'n tekening.
Een tekenbord om ervoor te zorgen dat m'n tekening recht blijft.
Canson Cristal Papier om m'n tekeningen mee te beschermen.

Nou, nu je alles weet over de beste potloden voor jouw project is het tijd om aan de slag te gaan! En vergeet: deel je werk op social media en tag ons account Gerstaecker_NL!

Over Amylee

Amylee Paris werkt als zelfstandig kunstenaar. Haar enthousiasme deelt ze graag met anderen — daarom schrijft ze boeken en artikelen met allerlei tips & tricks.

Op het Gerstaecker-BLOG kan je haar vinden in de rubriek Hobby & Creatief!

Meer van Amylee?

Ze nodigt je van harte uit haar te volgen!